Türkiyə 5 həftədən artıqdır ki, 11 əyaləti əhatə edən 7,7 və 7,6 bal gücündə dağıdıcı zəlzələlərin nəticələri ilə mübarizə aparır. Bununla belə, CNN İnternational-a danışan ekspertlər Türkiyənin ən böyük və ən sıx əhalisi olan İstanbulda belə bir zəlzələnin ağlasığmaz nəticələrə səbəb olacağı barədə xəbərdarlıq ediblər. Buna uyğun olaraq 7,2 ilə 7,8 arasında olacaq İstanbul zəlzələsində 100 mindən çox insanın ölməsi ehtimalı var. Bəs, mümkün İstanbul zəlzələsində nə qədər bina dağılacaq? İstanbul hazırda zəlzələyə nə dərəcədə hazırdır?

"MUMtv.az" bildirir ki, CNN International gözlənilən İstanbul zəlzələsinin təhlilini dərc edib. ABŞ təşkilatına danışan Türkiyənin aparıcı geoalimlərindən olan Prof. Dr. Celal Şengör, "İstanbulun dünyagörüşü çox parlaq deyil. Heç də parlaq deyil. Önümüzdəki iyirmi ildə İstanbulda böyük bir zəlzələ olmasa, hamımız çox təəccüblənəcəyik. Zəlzələ bu qədər yaxındır. Sadəcə bir ehtimal, amma ehtimal yüksəkdir” - deyə, bildirib.

Bununla belə Şimali Anadolu və Şərqi Anadolu olmaqla iki mühüm qırılma xətti ilə əhatə olunmuş Türkiyə dünyanın seysmik cəhətdən ən aktiv bölgələri arasındadır. Bu geoloji reallıq İstanbulun zəlzələyə hazır olması ilə bağlı da narahatlıq doğurur.

Bir zamanlar həm Bizans İmperiyasının, həm də Osmanlı İmperatorluğunun paytaxtı olan İstanbulda 16 milyona yaxın insan yaşayır. London Geologiya Cəmiyyətinin məlumatına görə, şəhər İstanbuldan 20 kilometr məsafədə və Mərmərə dənizindən keçən Şimali Anadolu qırağına təhlükəli dərəcədə yaxındır.

Tarixən Şimali Anadolu qırağı bir neçə fəlakətli zəlzələlərə, o cümlədən 1999-cu ildə yaxınlıqdakı İzmit şəhərində baş verən və 17.000-dən çox insanın ölümünə səbəb olan 7,6 bal gücündə zəlzələyə səbəb olub.

Mütəxəssislər Şimali Anadolu qırağında baş verə biləcək yeni zəlzələnin 7,2-7,8 bal gücünə çata biləcəyini və bunun Türkiyənin ticarət və sənaye mərkəzi üçün dağıdıcı nəticələrə səbəb ola biləcəyini hesablayıblar. Lakin belə bir zəlzələnin nə vaxt baş verəcəyini proqnozlaşdırmaq mümkün deyil.

Prof. Dr. Şengör mövzu ilə bağlı açıqlamasında, "Bu böyüklüyündə bir zəlzələnin tezliklə baş verəcəyini təxmin edə bilərik, amma edə biləcəyimiz ən yaxşı şey budur. Bunu təxmin etmənin bir yolu yoxdur" dedi. dedi.

Şengör, "Mənim təxminlərimə görə 100 min adam var. Böyük dağıntı olacaq. Zəlzələnin birbaşa təsirini düşünmək olmaz, zəlzələdən sonra nələr olacağını da düşünmək lazımdır. Soyğunçuluq, yanğınlar olacaq. , epidemiyalar" - deyib.

İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsinin hazırkı hesablamalarına görə, İMKB Şimali Anadolu fayında baş verə biləcək 7,5 bal gücündə zəlzələ təxminən 90 min binanın dağılmasına və 260 min binanın ciddi ziyan görməsinə səbəb olacaq. Bu, İstanbul əhalisinin dörddə birindən çox olan təxminən 4,5 milyon insanı evsiz qoyacaq.

Digər tərəfdən, keçən ay Türkiyədə baş verən zəlzələdə 48 mindən çox insanın həyatını itirməsindən sonra İstanbul, mütəxəssislərin hər an baş verə biləcəyi zəlzələyə qarşı müdafiəsini gücləndirməyə hazırlaşmağa başlayıb. Böyük bir zəlzələyə hazırlıq səylərinin bir hissəsi olaraq İstanbul Bələdiyyə Başçısı Əkrəm İmamoğlu, rəsmilərin "fəlakətə hazırlıq üçün yol xəritəsi" olaraq, xarakterizə etdiyi şeyi qüvvəyə mindirdi.

Plan, həmçinin fəlakətlərə hazırlıq proqramına şəhər vəsaitlərinin gələcək ayrılmasını, habelə vətəndaşları sığınacaq, su və enerji kimi mühüm xidmətlərlə təmin etmək üçün yaradılacaq yeni fövqəladə qaynar nöqtələri təfərrüatlandırır. Ancaq şəhərin prioritetlərinin başında İstanbuldakı binaların təhlükəsizliyini qiymətləndirmək üçün sürətli tarama sistemi gəlir.

Üç ildən artıqdır ki, İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsi yeni zəlzələ qaydaları qüvvəyə minən 2000-ci ildən əvvəl tikilmiş binalar üçün binaları qiymətləndirir. İndi bu xidmət pulsuz təqdim olunur və bələdiyyə fevral ayında baş verən zəlzələdən sonra müraciətlərin 100 mini keçdiyini açıqlayıb.

Bələdiyyənin Zəlzələ Riskinin İdarə Edilməsi və Şəhərsalma Şöbəsinin müdiri Özlem Tut, indiyə qədər yoxlanılan 29 min binanın yüzdə 50-nin yüksək dağılma riski altında olduğunu ifadə edərək, "Biz də zəlzələdən zərər görmədən çökə biləcək 318 min binanı müəyyən etdik" - deyə, bildirib.

MUMtv.az
Anarə Əsgərova