Azərbaycanda böyük tarixi "İrəvan xanlığı” adlı bədii film çəkiləcək. Filmin bədii süjet xətti necə olacaq? Məşhur aktrisa və aktyorlardan kimlər bu filmdə rol alacaq? Bu və digər suallarla bağlı filmin rejissoru Namiq Ağayev "Yeni Müsavat”a danışıb. Namiq Ağayev tarixi filmin üçhissəli trilogiya olacağını deyib:

- Birinci film Rəvanqulu xanın dövrünə aiddir. Şah İsmayılın tapşırığı ilə Rəvanqulu xan qalanı tikməyə gedir və bununla da İrəvanın əsası qoyulur. Sonradan həmin qala Rəvanqulu xanın şərəfinə Rəvan qalası adlandırılır. Filmdə qala canlı obraz kimi baş rolda veriləcək. Adətən tarixi filmlərdə qala formal şəkildə ikinci dərəcəli verilir, bizdə isə baş rolda olacaq, bütün hadisələrin canlı şahididir.

İkinci dövr Məhəmməd xanın, Sisianovun üzərində qələbə çalan xanın dövrüdür. Bu, 1760-1806-cı illəri əhatə edir. Əsas Məhəmməd xanın dövrüdür. Naxçıvan xanı, 70 yaşlı, gözü kor olan Kərbəli xan Məhəmməd xanın köməyinə gəlir. Bu da maraqlı faktdır ki, kor bir sərkərdə gənc Məhəmməd xanla birləşib, Sisianovun üzərində qələbə çalır. Bu, ikinci dövrdür.

Üçüncü dövr isə Hüseynqulu xanın, 1805-6-cı ildən etibarən 1828-ci il, yəni Türkmənçay müqaviləsinə qədər olan dövrdür.

- Filmin ssenarisi kimə məxsusdur?

- Xəqani Əliyə məxsusdur. O, 16 il xanlıq dövrünü araşdırıb və "İrəvan xanlığ - Qılınc qınında çıxacaq!” pyesini yazıb. Film də onun əsasında çəkilir.

- Filmin büdcəsi təxminən nə qədər olacaq? Dövlət tərəfindən də maliyyə ayrılacaqmı, dəstək olacaqmı?

- Təbii ki, olacaq. Bu barədə keçmiş mədəniyyət nazirinə məlumat verilmişdi. Eyni zamanda bir sıra qurumlara məlumat vermişik. Milli Elmlər Akademiyası filmdə baş verəcək hadisələrin doğruluğunu təsdiqləyib, rəyini verib. Bu çox vacib məsələ idi. Yəni bədii film olmasına baxmayaraq, hadisələrin doğruluğu təsdiqlənməli idi.

Həmçinin Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin üzvü, Qərbi Azərbaycanlılar İcmasının sədri, yazıçı və tarixçi Əziz Ələkbərlinin də diqqətinə çatdırmışıq. O da ssenarini oxuyub, layihəni bəyənib. Azərbaycan Kinematoqrafiyaçılar İttifaqına da məlumat vermişik. Yəni mədəniyyətlə əlaqədar bütün təşkilatlar, o cümlədən ali orqanlar bu film barəsində məlumatlandırılıb. İndi ssenarinin araşdırılıb, bəyəndirilməsi dövrüdür. Bildiyiniz kimi ssenari filmin ərsəyə gəlməsində ən vacib faktordur. Beləliklə, artıq 3 ildir ki, bu layihənin üzərində işləyirəm və nəhayət ki, əsas hissələrdən birini bitirmişik.

- Bəs büdcə məsələsi?

- Düşünürəm ki, büdcə dünya standartlarına uyğun olacaq. Və hesab edirəm ki, Azərbaycan film tarixində bu cür büdcəli film "Əli və Nino” olub. Doğrudur, inanmıram büdcə məsələsi tez bir şəkildə həll olunsun. Hər halda təşkilatlar, ali orqanlar köməklik edəcək. Yəni, film xalq filmi olacaq və ümid edirəm ki, həm ianələr, həm də dövlət dəstəyi ilə onu ərsəyə gətirəcəyik.

- Xatırlayıram ki, bir neçə il öncə də sizinlə söhbətləşəndə bu filmin ərsəyə gəlməsindən söz açmışdınız. Bəs niyə bu vaxta qədər filmlə bağlı fəaliyyət olmadı?

- Onda ssenari hazır deyildi və mən bu məsələ barəsində ciddi çalışırdım. Artıq çəkilişə qədər olan ssenari məsələsini, tarixi araşdırmalar dövrünü bitirmişik. Hər halda təsəvvür edərsiniz ki, tarixi İrəvan xanlığı dövründə baş vermiş hadisələrin hamısının bir xətt üzərinə yerləşdirilməsi böyük zəhmət tələb edir. Və nəhayət ki, bütün hadisələri bir xəttə "oturda” bildik.

- Sizcə, bu film dünya çapında da maraqla qarşılana biləcəkmi?

- Əlbəttə ki, elə bir film çəkməyə çalışırıq ki, dünyanın da diqqətini cəlb edə bilək. Filmin içərisində sevgi xətti, həsrət, qəhrəman psixologiyası da var. Ümumiyyətlə, filmin canında çox incə bir xətt olmalıdır ki, bütün dünya onu qəbul edə bilsin. Çünki məlum məsələdir ki, Azərbaycanın öz daxili, xanlıqlarının problemləri, faciəsi başqa dövlətlər üçün o qədər də maraqlı olmaya bilər. Bunun üçün filmi elə çəkməliyik ki, dünya həm İrəvanın strateji baxımından necə mühüm olduğunu bilməli, həm də süjet xəttini maraqla qarşılamalıdır.

- Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən yaxın vaxtlarda türkiyəli kinematoqrafiyaçılar ölkəmizə gələcək və müştərək film və seriallar çəkiləcək. Bu filmə türkiyəli kinematoqrafiyaçıları da cəlb etməyi düşünürsünüzmü?

- Hələ bu müqavilələrə qədər bu haqda planlarım var idi. Hər kəsə məlumdur ki, bu gün türkiyəli kinematoqrafiyaçılar böyük potensiala malikdir. Bu baxımdan müştərək iş birliyi planda var. Amma qeyd edim ki, təkcə Türkiyədən deyil, müxtəlif ölkələrdən böyük tarixi filmlər üzrə təcrübəsi olan müxtəlif sahə üzrə peşəkar mütəxəssislər, o cümlədən ikinci eşelonlar, assistentlər, supervayzerlər, ikinci rejissorlar, rəssamlar və sairə cəlb olunacaq. Beləliklə, böyük tarixi film olacaq deyə təxminən 350-500 nəfərin bu işə cəlb olunacağı gözlənilir.

- Maraqlıdır, baş rollarda hansı məşhur aktrisa və aktyorlar olacaq?

- Təbii ki, çoxlu sayda yerli aktyorlar cəlb olunacaq. Həmçinin dünya statuslu olacağı üçün dünya brendli aktyor və aktrisalar da filmə dəvət ediləcək.

- Məsələn, hansı məşhurlar olacaq?

- Bu hələ ki, sirr olaraq qalsın. İndi yalnız onu deyə bilərəm ki, mütləq şəkildə dünyaşöhrətli 2-3 aktyor filmə cəlb olunacaq.

Sual oluna bilər ki, niyə məhz mən özüm bu filmin rejissorluğuna üstələnmişəm? Bu günə qədər kifayət qədər sənədli və lokal filmlər çəkmişəm. Lakin uşaqlıqdan tarixi filmlərin fanatı olmuşam və deyə bilərəm ki, bütün imkanlarımdan istifadə edib, hərtərəfli silahlanıb, var gücümlə bu cür film çəkməyə hazıram. Bu həm də çox məsuliyyət tələb edir, burada səhv etməyə ixtiyarımız yoxdur. Beləliklə, hesab edirəm ki, ortaya gözəl bir nəticə qoya biləcəyik.
"Yeni Müsavat”