"İnək" adlandırılan sözügedən hadisə 180 milyon işıq ili uzaqlıqdadır və təqribən Günəş sistemimizin ölçüsünə bərabərdir.

"MUMtv.az" bildirir ki, bu barədə "New Science" yazır.

Yeni məlumatlar onun əsasən sferik olan kosmik partlayışlar haqqında hazırkı anlayışımıza meydan oxuyan, indiyə qədər görülmüş ən düz partlayış olduğunu ortaya qoyur. Bu kəşf bu qəribə partlayışlarla bağlı sirrin bir hissəsini həll edir.

AT2018cow adlı parlaq astronomik keçid elm adamlarının Sürətli Mavi Optik Keçid (FBOT) adlandırdıqları nadir fenomenin ən yaxın nümunəsidir. İlk dəfə 2018-ci ilin iyun ayında Havayda Asteroid Yerə Zərbə Son Həyəcan Sistemi (ATLAS) teleskopu tərəfindən görüldü. Bu hadisə adi bir fövqəlnovadan ən azı 10 dəfə daha parlaq işığın qəfil partlamasına səbəb oldu. İndiyə qədər yalnız dörd digər oxşar keçid aşkar edilmişdir, buna görə də elm adamları onlar haqqında çox az şey bilirlər.

AT2018cow-dan gələn qütbləşmiş işığın son təhlili göstərdi ki, bu partlayış kosmosda indiyədək müşahidə edilən ən asferik partlayışdır – diskə bənzər forma onun aşkarlanmasından bir neçə gün sonra ortaya çıxıb. “Bu partlayışlar ulduz partlayışları kimi davranmır, çox parlaqdır və çox tez inkişaf edir.

Başqa sözlə, onlar qəribədirlər və bu yeni müşahidə onları daha da qəribə edir”, – Şeffild Universitetinin Fizika və Astronomiya Departamentinin tədqiqatçısı və kəşfin təfərrüatlarını əks etdirən tədqiqatın aparıcı müəllifi doktor Castin Mound bildirib. Xüsusilə yüksək polarizasiya səviyyəsi. La Palmada Liverpool Teleskopu tərəfindən FBOT işığının qütbləşməsinin təhlili sayəsində astronomlar ilk dəfə partlayışın formasını müəyyən edə biliblər.

Bu məlumatlar hadisəni 3D formatında yenidən qurmağa və onun kənarlarını çox dəqiq göstərməyə imkan verdi. Mound və onun həmkarları çox yüksək dərəcədə düzlük qeyd etdilər. Ulduz partlayışları - kainatda ən çox yayılmış partlayışlar - demək olar ki, həmişə sferikdir (ulduzların özləri sferikdir), buna görə də bu son dərəcə yastı forma təəccüblüdür. “Partlayışdan 5,7 gün sonra AT2018cow-dan gələn optik emissiya qırmızı dalğa uzunluğu diapazonunda təxminən 7% xromatik qütbləşmə pikini göstərdi. Bu, qeyri-relativistik partlayıcı keçici üçün qeydə alınan ən yüksək daxili qütbləşmədir”, - tədqiqatçılar öz məqalələrində yazır. Sonra tez azaldı. Bu qədər yüksək səviyyəli qütbləşmə və bu qədər sürətli təkamül heç vaxt fövqəlnovada müşahidə edilməmişdir.

FBOT-lar son dərəcə parlaqdır, bəzi ən parlaq fövqəlnovalardan 10-100 dəfə daha parlaqdır. Onlar birdən-birə görünür və eynilə tez yox olurlar. Bu, onları adi ulduz partlayışlarından çox fərqləndirir. "Adi fövqəlnovalardan fərqli olaraq, ulduzu gücləndirən heç bir radioaktiv element yoxdur, ona görə də enerji başqa yerdən gəlməlidir", - Mound əlavə edir. Tədqiqatçılar indi dəqiq bilirlər ki, qeydə alınmış asimmetriya səviyyələri bu sirli partlayışları başa düşməkdə əsas elementdir və onlar ulduzların kainatda necə partlaya biləcəyi ilə bağlı ilkin mülahizələrə meydan oxuyurlar.

MUMtv.az
Kamal Əsgərov