BMT-nin akademik beyin mərkəzi keçən ay bildirib ki, qlobal qablaşdırılmış su istehlakının artması hökumətlərin ictimai su təchizatını yaxşılaşdırmaqda uğursuzluğunu əks etdirir və bu BMT-nin 2030-cu ilə qədər təhlükəsiz içməli su ilə bağlı davamlı inkişaf hədəfini təhlükə altında qoyur.

Şişelenmiş su bazarı 2010-cu ildən 2020-ci ilə qədər 73% artıb və BMT Universitetinin Su, Ətraf Mühit və Sağlamlıq İnstitutunun məlumatına görə, istehlak 2021-ci ildəki 350 milyard litrdən 2030-cu ilə qədər 460 milyard litrə yüksəlmək yolundadır.

"MUMtv.az" "Reuters"ə istinadən qeyd edir ki, İnstitutun direktoru Kaveh Madani açıqlamasında "Şüşələnmiş su istehlakının artması ictimai su təchizatı sistemlərində onilliklər ərzində məhdud irəliləyişi və bir çox nasazlığı əks etdirir" - deyə bildirib.

BMT-nin hesablamalarına görə, təxminən 2,2 milyard insanın təhlükəsiz içməli suya çıxışı yoxdur, 2016-cı ildən 2020-ci ilə qədər bu sudan istifadə edənlərin sayı cəmi 4% artıb.

İnkişaf etməkdə olan ölkələr bu çatışmazlığı doldurmaq üçün qablaşdırılmış sudan asılıdır. UNU hesabatında deyilir ki, su qıtlığı ilə üzləşən Misir 2018-ci ildən 2021-ci ilə qədər təmizlənmiş şüşə su üçün ən sürətlə böyüyən bazar olub.

Hesabata görə, Sinqapur və Avstraliya, müvafiq olaraq, ildə 1129 litr və 504 litr ilə adambaşına düşən ən böyük şüşə su istehlakçıları olub. Malayziya inkişaf etməkdə olan ölkələrə adambaşına 150 litrdən bir qədər az istehlakla liderlik edir.

Hesabatda deyilir ki, amerikalıların üçdə birindən çoxu əsas su mənbəyi kimi qablaşdırılmış sudan istifadə etdiklərini bildirib.

UNU-INWEH-dən hesabatın həmmüəllifi Vladimir Smaxtin, "Bir qədər təəccüblü dərəcədə, son bir neçə onillikdə qablaşdırılmış su hədsiz dərəcədə artdı, eyni zamanda ənənəvi və daha etibarlı ictimai və məişət içməli su təchizatında irəliləyiş yavaş idi".

2030-cu ilə qədər təhlükəsiz içməli su ilə təmin etmək kimi BMT-nin davamlı inkişaf məqsədinə çatmağın bu səbəbdən təhlükə altında olduğunu deyən o, hökumətlərin təhlükəsiz içməli su təminatını çox vaxt özəl subyektlərə həvalə etdiklərini qeyd etdi.

Təmiz içməli suya zəif çıxışla bağlı narahatlıqlara əlavə olaraq, qablaşdırılmış su istehlakının artması korporasiyaların yeraltı suların tükənməsi ilə bağlı narahatlıqlardan tutmuş plastik çirklənməyə qədər ətraf mühiti də təhdid edir.

Sənaye 2021-ci ildə 600 milyard plastik butulka istehsal edib ki, bunun da 85%-i zibilliklərə atılacaq.

Hesabatın həmmüəllifi Zeineb Bouhlel, "Şimal yarımkürəsində şişelenmiş su və plastik problemlərlə bağlı artan məlumatlılıq olsa da ... bazar bunu göstərmir" dedi. “Bu göstərir ki, korporasiyalar tərəfindən həyata keçirilən kampaniyalar qablaşdırılmış suyun daha yaxşı seçim olduğuna dair təsəvvürlərə daha çox təsir edir.”

Tədqiqatlar göstərdi ki, okeana daxil olan plastiklər nəzarət edilməzsə, 2040-cı ilə qədər təxminən üç dəfə arta bilər.

Plastik çirklənmə ilə bağlı qeyri-kommersiya təşkilatı olan 5 Gyres İnstitutunun direktoru Marcus Eriksen, "Pulsuz və təmiz suya çıxış əldə etmək insan hüququdur, eyni zamanda plastik çirklənmədən azad bir dünyada yaşamaq hüququdur" - deyə bidirib.

MUMtv.az
Ulduz Talıblı