Dağıntılar altından sui-istifadə hekayələri çıxır. Bu arada, mizoginist cəmiyyətdə qadınların əsas ehtiyacları qarşılanmır Türkiyəli Elif ŞƏFƏQ dünyanın məşhur yazıçılarından biridir.

"MUMtv.az" bildirir ki, bu barədə böyük Britaniyanın məşhur “THE GUARDİAN”qəzetində onun Türkiyədəki təbii fəlakətlərdən zərər çəkən qadınların həyatı ilə bağlı bir məqaləsi dərc olunub. Oxucularımız üçün maraqlı olacağını nəzərə alıb həmin məqaləni təqdim edirik.

Türkiyənin cənubundakı Hatay vilayətində son zəlzələlərin ən çox dağılan şəhərlərinin birində iki azyaşlı uşaq anası olan 25 yaşlı Alev Altun da minlərlə insan kimi bir gecədə evsiz qaldı. Getməyə yeri olmadığından o, keçmiş ərinin dəvəti ilə onun evinə sığınmağa razılaşdı, belə güman etdi ki, çadırda və ya uçmaq təhlükəsi olan binada tək qalmaqdansa, uşaqlarının atası ilə birlikdə qalmaq daha təhlükəsiz olardı.
İddialara görə, o yatarkən keçmiş əri onun hər tərəfinə qaynar su tökərək, onu öldürmədiyinə görə şükür etməli olduğunu deyib. Başı, üzü və bədənində ağır yanıq xəsarətləri alan Alev, yerli xəstəxanada reanimasiyadadır. Onun hekayəsi böhran zonalarında olan qadınların və qızların çox acınacaqlı hekayələrindən biridir.

Qadınlar fəlakətlərdən sonra qeyri-mütənasib şəkildə əziyyət çəkirlər. On minlərlə insan evlərini və işlərini itirdiyi halda, qadınlar məcburi köçkünlər üçün qurulmuş müvəqqəti çadırlarda və konteynerlərdə dayanmadan işləməyə davam edirıər. Onların üzərinə yemək tapmaq və ya yemək bişirmək, suyun mövcud olduğu yerlərdə yuyulmaq və ya təmizləmək, başqalarını daim təmin etmək kimi öhdəliklər də düşür. Ənənəvi, patriarxal cəmiyyətlərdə böyük ailələrə baxmağın bütün yükü onların çiyinlərindədir. Yerlərdəki təşkilatların məlumatına görə , dağıntıların altında qalmış uşaq otaqlarında çoxlu sayda qadın ölü tapılıb və bəzən diri çıxarılıb. Sağ çıxan qadınlar heç nəyə baxmadan yaralı halda uşaqlarını və körpələrini xilas etmək üçün qaçıblar. UNİCEF zılzılıdı ölən uşaqların sayını açıqlayıb:“ Bu min deyil,on minlərlə ola bilər”.

Zəlzələdən zərər çəkmiş bölgələrdə 356 min hamilə qadın var var . Onlardan təxminən 39,000-nin yaxın həftələrdə körpə dünyaya gətirəcəyi gözlənilir. Təsirə məruz qalan hər bir qadın və qız üçün, xüsusilə hamilə qadınlar üçün tualetlərin və təmizlik vasitələrinin olmaması əsas narahatlıq mənbəyidir.

Türkiyədə böyüdüyüm üçün dəfələrlə qadın bədəninə, xüsusən də menstruasiyaya səssiz qalmağımı və utanmağımı söyləyiblər. Türkcə lüğətlərdə “kirli” ( kirli ) sözünün bu günə qədər geniş yayılmış təriflərindən biri də “aybaşı olan qadın”dır. Gənc olanda tez-tez marketdən sanitar məhsul alanda kassirin dərhal onu hansısa köhnə qəzetə bükməsinə, sanki qalmaqalmış kimi gizlətməsinə baxırdım. Bir dəfə İstanbulda bir kişi baqqal hər kəsin qarşısında ucadan dövrün məhsullarının harada olduğunu soruşanda məni danladı. Heç vaxt unutmadığım bir söz işlətdi, ayıp – ayıb.

Bu cinsiyyətçi mədəniyyətdə zəlzələdən sağ çıxan qadınlar sanitar yastiqciqlar istəməkdə çox çətinlik çəkirlər. Belə bir fərziyyə var ki, dağıntı və dağıntının daha geniş mənzərəsi daxilində bu kimi məsələlər əhəmiyyətsiz narahatlıq doğurur. Onlar deyil. Fəaliyyıt Yardımı bildirib ki, qadınlar, qızlar və təcrid olunmuş icmalar üçün vəziyyət “getdikcə narahatedici olur”. Müharibə və fəlakət zamanı qadınların və azlıqların hüquq və azadlıqları həmişə realpolitikin “daha vacib və aktual məsələlərinin” qurbanına çevrilir. Bu barədə “Plan İnternational” humanitar təşkilatı məlumat yayıb“Təcrübəmiz göstərir ki, zəlzələ kimi bir fəlakət zamanı ən çox uşaqlar, xüsusilə qızlar, qadınlar və ən yoxsul ailələr istismara məruz qalırlar. Fəlakət zonasında olan qadınlar və uşaqlar yenidən məcburi köçkün vəziyyətinə düşsələr, istismar və zorakılıq riski ilə üzləşəcəklər”.

LGBTQ+ icmaları vəziyyəti olduqca ağır hesab edirlər. Cinsi qısnama və zorakılıq homofob və transfobik mühitlərdə həssas qalan bir çoxları üçün artan təhlükədir. İnsan haqları təşkilatlarının hesabatları var ki, əgər subay qadınsansa, çadır tapmaq və ya yardım almaq daha çətindir. Müharibələr, fəlakətlər və zəlzələlər də təhsili pozur. Türkiyə və Suriyada qızların məktəbdən qovulma ehtimalı daha çoxdur. Türkiyə artıq Avropada uşaq nikahlarının ən yüksək göstəricilərinə malikdir . Bununla belə, İstanbul konvensiyasını – qadınlara qarşı zorakılıqla mübarizə üçün nəzərdə tutulmuş müqaviləni – həyata keçirməklə qadınlara və azlıqlara kömək etmək əvəzinə, Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərliyi altındakı hökumət bunun əksini etdi, konvensiyadan çəkildi və həm feministləri, həm də LGBTQ+ fəallarını hədəf aldı.

MUMtv.az
N.Məmərli