Gündəm
“Britaniya ştammından ölüm heç bir halda xələfindən “mütləq yüksək” ola bilməz” - Azərbaycanlı professor əmin edir
"COVİD-19 ən uzun RNT genomuna (30 mindən çox aminturşu) malik olduğundan, bu virus sürətli mutasiyaya məruz qala bilməz".
Cebhe.info xəbər verir ki, bu sözləri tibb elmləri doktoru, professor Musa Qəniyev deyib.
O bildirib ki, hər ay onun sələfindən müəyyən genom fərqliliyi göstərən yalnız 2 ştammı əmələ gələ bilər: "Hazırda bu cür ştammların sayı 30 olsa da, onların içərisində xüsusi maraq doğuranı 3 mutant ştammdır:
1. VOC202012/01. Britaniya ştammı, 106 ölkədə yayılıb. 2. 501.Y. Cənubi Afrika ştammı, 56 ölkədə yayılıb.
3. p.1. Bu ştamm Brazilya və Yaponyada tapılıb, 29 ölkədə yayılıb.
COVID-19-un yüzlərlə mutantının olması və ya yaranacağı haqqında söylənilənlər isə ilkin olaraq Çinin Uxan şəhərində tapılan ştammdan nöqtə mutasiyası nəticəsində əmələ gələn və praktik olaraq ondan fərqlənməyən serotiplərdir.
3 mutant ştammdan daha çox qorxulu olanının Britaniya ştammı olduğu bildirilir. Hazırda Avropa Birliyi ölkələrində bu ştamm bütün digər ştammları üstələyərək, ön sıraya çıxıb".
Professor xatırladıb ki, ciddi genom fərqliliyi olan bütün mutant ştammlar, sələfindən farmakoloji xüsusiyyət və klinik əlamətinə görə fərqlənə bilər:
"Məsələn, RO indeksi kəskin yüksək ola bilər, törətdiyi klinik əlamətlərdən biri daha qabarıq şəkildə özün göstərər, daha uzun müddət davam edə və daha üzücü gedişli ola bilər və s. Lakin letallıq əmsalı heç bir halda xələfindən "mütləq yüksək” ola bilməz. Çünki bütün mutasiyalar virusun orqanizmlə simbioz yaşamasına xidmət edir. Kəskin genom fərqliliyi göstərən "aqressiv” mutantın əmələ gəlməsinə isə, ən azı 8-10 il vaxt lazımdır.
Düzdür, burada müəyyən istisnalar da var ki, o da insanları qorxutmamalıdır. Hazırda Almaniyada yaşayan alimimiz Nuran Abdullayev də xəbərdarlıq edir ki, Britaniya ştammının yoluxdurma riski 1/3, letallıq əmsalı isə 1,5/3 nisbətində ilkin serotipdən yüksəkdir".
Onun sözlərinə görə, Britaniya ştammının letallıq göstəricisi lokal xarakter daşımalıdır:
"İstənilən infeksiya və xəstəliyə yoluxma, dərman müdaxiləsi və orqanizmin bu müdaxiləyə cavab reaksiyasında cinsi, irqi, etnik, milli, coğrafi-ərazi və ekvator xəttinə münasibətdə çox ciddi fərqliliklər mövcuddur. Yəni bunlar, Qərb ölkələrilə Şərq ölkələrində və ya Şimal qonşu dövlətlər ilə ekvatora yaxın ölkələrdə heç vaxt eyni şəkildə ola bilməz. Bu fərqlilik, xüsusən 11 iqlim qurşağına münasibətdə daha qabarıq şəkildə özünü göstərir. Mənim söylədiklərimi Şərqi Avropa ölkələrindən Avstraliya və Hollandiyada aparılan son klinik tədqiqatlar birbaşa təsdiq edir. Bu tədqiqatlar sübut edir ki, son bir ildə COVİD-19-dan ölüm faizi Şərqi Avropa ilə müqayisədə, Qərbi Avropada 9,92 dəfə çox olub, xəstəliyin gedişi isə daha uzunmüddətli və üzücü olub. Məlumdur ki, Böyük Britaniya Şimali-Qərbi Avropada yerləşir və iqlim şəraiti viral infeksiyalar üçün əlverişlidir. Müqayisəli təhlil göstərir ki, Britaniya ştammının RO indeksi və letallıq göstəricisi yalnız yaxın qonşularını əhatə etməklə, lokal xarakter daşımalıdır".